Wat is een gebiedsaanwijzing?
Gebiedsaanwijzing wordt gebruikt als een annotatie waarmee nadere informatie kan worden toegevoegd aan een gebied dat is aangewezen door een juridische regel of een tekstdeel.
In omgevingsdocumenten zullen over veel verschillende gebiedstypen regels gesteld worden of beleidsuitspraken gedaan worden. Voor het vastleggen van deze gebieden is de generieke annotatie gebiedsaanwijzing beschikbaar. Gebiedsaanwijzing is een overkoepelende term, voor de inhoudelijke duiding van gebieden kent gebiedsaanwijzing verschillende typen. Er zijn thematische typen gebiedsaanwijzing, zoals bodem, geluid, defensie verkeer, etc. en er zijn drie niet-thematische typen gebiedsaanwijzing, namelijk functie, beperkingengebied en ruimtelijk gebruik.
In de TPOD's van omgevingsdocumenten waarin de typen gebiedsaanwijzing gebruikt kunnen worden, worden de werking en het gebruik ervan beschreven. De verschillende typen gebiedsaanwijzing en hun onderliggende groepen met de bijbehorende definities staan ook in de Stelselcatalogus Omgevingswet.
Hoe annoteer je een gebiedsaanwijzing?
Voorbeeld gebiedsaanwijzing: omgevingsplan gebiedsaanwijzing geluidsaandachtgebied
Hieronder vind je een voorbeeld uitgewerkt van een artikel uit een omgevingsplan met gebiedsaanwijzing geluidaandachtsgebied.
Conceptuele weergave annoteren van een regel met gebiedsaanwijzing geluidaandachtgebied gemeenteweg
- Type regel: om welk type regel gaat het en aan wie is het gericht?
Er bestaan drie typen regels die je kunt kiezen: een regel voor iedereen, een instructieregel of een omgevingswaarderegel. Een regel met een gebiedsaanwijzing kan een instructieregel of een regel voor iedereen zijn. Het type omgevingswaarderegel kan alleen gebruikt worden wanneer de regel over een omgevingswaarde gaat; dan kan alleen de inhoudelijke annotatie omgevingswaarde gebruikt worden en niet een gebiedsaanwijzing. Voor een regel die je wilt annoteren met een gebiedsaanwijzingtype kun je dus alleen kiezen uit regel voor iedereen en instructieregel. Zoals dit voorbeeld aangeeft, is het artikel over geluidsaandachtsgebieden van het type 'regel voor iedereen'. Alle regels binnen een artikel moeten van hetzelfde type zijn.
- Locatie: op welke locatie is deze regel van toepassing?
Om de raadpleger via het Omgevingsloket van de juiste informatie te voorzien, is het noodzakelijk om aan te geven waar de regel van toepassing is. Geef hiervoor aan op welke locatie de regel van toepassing is door de ID van de locatie op te nemen in de machineleesbare tekst. In de plansoftware zal dit bij een koppeling tekst-locatie onder water gebeuren. Je ziet geen ID's in de tekst aan de voorkant.
- Idealisatie: is de begrenzing van de locatie exact of indicatief bedoeld voor deze regel?
Als je hebt aangegeven op welke locatie deze regel van toepassing is, kun je vervolgens met de idealisatie aangeven of de begrenzing van de locatie voor déze regel exact of indicatief geïnterpreteerd moet worden. Dit attribuut zegt dus iets over de begrenzing van de locatie voor díe specifieke regel. De reden hiervoor is dat de idealisatie een attribuut is van de juridische regel en niet van de locatie. Indicatief wil alleen zeggen dat er naast de exacte grens ook nog een marge bestaat. In het geval van een regel in een omgevingsplan die geannoteerd wordt met een gebiedsaanwijzing zal doorgaans voor een exacte idealidatie gekozen worden.
Dankzij het annoteren van de ‘idealisatie’ en het aangeven van de bijbehorende ‘locatie’ is precies duidelijk waar de regel van toepassing is en hoe de locatie in combinatie met de tekst geïnterpreteerd kan worden. De raadpleger kan nu in het Omgevingsloket op een plek in de kaart prikken en ziet dan het artikel daar van toepassing is en weet dankzij het type regel ook dat de regel voor hem van toepassing is. Hij moet echter nog steeds wel de inhoudelijke tekst lezen en correct interpreteren om te weten om welke gebiedsaanwijzing het gaat.
Wat kun je nog meer doen om de regel goed vindbaar en zichtbaar te maken?
Je kunt ervoor zorgen dat een raadpleger over meer informatie beschikt tijdens het oriënteren in het Omgevingsloket. Door de gebiedsaanwijzing te annoteren, kan deze gepresenteerd worden op de kaart en is het mogelijk om te zoeken en te filteren op trefwoorden of categorieën.
In onderstaand voorbeeld is uitgewerkt welke informatie hiervoor geannoteerd moet worden.
Conceptuele weergave van een geannoteerde gebiedsaanwijzing in een omgevingsplan
- Type: geef aan van welk type de gebiedsaanwijzing is
Het type kies je uit een limitatieve waardelijst. Dit betekent dat er een vastgestelde lijst is van typen waaruit je kunt kiezen. De mogelijke typen vind je in de waardelijst. De lijst van mogelijke typen zal per omgevingsdocument uiteindelijk geïntegreerd zijn in de plansoftware.
- Groep: geef aan in welke groep de gebiedsaanwijzing valt
Met de groep kun je de gebiedsaanwijzing nog meer specificeren. De groep kies je uit een limitatieve waardelijst.
Voor de presentatie in een kaartbeeld is de groep bepalend. Het attribuut groep bepaalt namelijk met welke symboliek (kleur/arcering) de locatie waar de regel met gebiedsaanwijzing geldig is, in een kaartbeeld wordt weergegeven. De groep staat in de symbolisatietabel waaraan een symbolisatie is gekoppeld. Deze symbolisatie wordt op de kaart als verbeelding van de gebiedsaanwijzing getoond.
Het is mogelijk om de standaard presentatie toe te laten passen, maar je kunt ook kiezen voor een afwijkende presentatie. Meer informatie over de presentatie in kaartbeeld vind je op de pagina Presenteren in deze wegwijzer.
Wanneer een gebiedsaanwijzing in meerdere groepen past, is het aan het bevoegd gezag om te kiezen voor de groep waarop gefilterd kan worden en waarop (bij standaardverbeelding) verbeeld wordt. Zoals hiervoor aangegeven kan er alsnog van de verbeelding afgeweken worden.
- Naam: geef de gebiedsaanwijzing een naam
Dit is de naam van de specifieke gebiedsaanwijzing waar de regel over gaat. De naam is het meest gedetailleerde niveau waarop je de gebiedsaanwijzing inhoudelijk kunt duiden. Je bent vrij in de keuze van de naam van de gebiedsaanwijzing. De naam van de gebiedsaanwijzing die wordt geannoteerd, zal in het Omgevingsloket ook de naam zijn waarop gezocht en gefilterd kan worden. Hier moet bij de naamgeving wel rekening mee gehouden worden, daarom wordt geadviseerd om een logische en eenduidige naam te annoteren.
En wat kun je tot slot doen?
Een raadpleger kan zich, met behulp van de acties uit 1 t/m 6, oriënteren in het Omgevingsloket. Hij ziet op de kaart welke gebiedsaanwijzingen er aanwezig zijn (gepresenteerd op basis van de gebiedsaanwijzinggroep) en welke regels daarbij horen. Tot slot is het ook mogelijk om een thema of gerelateerde regeltekst toe te voegen.
Conceptuele weergave van een regel waarbij zowel de gebiedsaanwijzing als het thema zijn geannoteerd
- Geef aan welk thema het betreft.
Het toevoegen van een thema aan de regel heeft effect op het zoeken en filteren in het DSO. Alle bestuurslagen kunnen hun beleid en regels annoteren met een thema, dit is een tekstgebonden attribuut. Dit betekent dat het regels en beleid van alle omgevingsdocumenten doorzoekbaar maakt, maar het geen effect heeft op de presentatie in de kaart. Het thema kun je kiezen uit een uitbreidbare waardelijst. De uitbreidbare waardelijst is gevuld met waarden waaruit gekozen kan worden. Wanneer een gewenste waarde niet op de lijst voorkomt, kun je zelf een waarde definiëren. Deze waarde wordt niet opgenomen in de waardelijst.
- Geef aan welke andere regeltekst relevant is in relatie tot deze regeltekst.
Het is mogelijk om het artikel of lid (=regeltekst) aan een andere regeltekst te relateren. De relatie kan worden gemaakt tussen twee regelteksten binnen hetzelfde omgevingsdocument, maar ook naar een regeltekst van een ander omgevingsdocument (mits deze al bestaat). Het is niet mogelijk om iets over de aard van de relatie vast te leggen. Dit moet duidelijk blijken uit de tekst.
Bovenstaande stappen geven inzicht in hoe de standaard bedoeld is. De exacte werking van de plansoftware kan afwijken.
Verder lezen
Voor meer informatie over de omgevingsdocumenten waarin een gebiedsaanwijzing vastgesteld kan worden, zie de volgende pagina’s: