Overgangsfase Omgevingsplan

Het overgangsrecht voor het omgevingsplan regelt de verhouding tussen bestaande en nieuwe regelgeving. 

Tijdelijke deel omgevingsplan

Het omgevingsplan met ingang van de Omgevingswet wordt het tijdelijk deel van het omgevingsplan genoemd. Het overgangsrecht regelt dat de gemeente met ingang van de Omgevingswet in ieder geval een omgevingsplan heeft dat gevuld is met:

• Regels die zijn verhuisd van rijksniveau naar gemeenteniveau. Die regels worden de bruidsschat genoemd.
• Bestaande ruimtelijke regels: bestemmingsplannen, wijzigingsplannen, uitwerkingsplannen, beheerverordeningen, voorbereidingsbesluiten inclusief tracébesluiten die als voorbereidingsbesluit gelden, inpassingsplannen, exploitatieplannen en
• Regels uit gemeentelijke verordeningen die betrekking hebben op de fysieke leefomgeving.

Deze onderdelen vormen samen het tijdelijk deel van het omgevingsplan. Dit volgt uit artikelen 22.1 en 22.2 Omgevingswet, artikel 4.6, eerste lid Invoeringswet Omgevingswet en artikel 7.1 Invoeringsbesluit Omgevingswet.

De gemeente kan regels in het tijdelijke deel van het omgevingsplan omzetten naar het nieuwe deel van het omgevingsplan. Dat geldt ook voor regels in gemeentelijke verordeningen die over de fysieke leefomgeving gaan. De verplaatste regels moeten voldoen aan de eisen van de Omgevingswet.

Wanneer de Omgevingswet in werking treedt, komen de regels van die andere verordeningen over de fysieke leefomgeving niet in het omgevingsplan. Tijdens de overgangsfase moet de gemeente bepalen of zij regels uit deze verordeningen wil voortzetten onder de Omgevingswet.

Bestaande ruimtelijke regel

In het tijdelijk deel van het omgevingsplan zijn de bestaande ruimtelijke regels opgenomen. Dit zijn alle ruimtelijke regels die op dat moment gelden. Het grootste deel hiervan staat gepubliceerd op de landelijke voorziening www.ruimtelijkeplannen.nl. Vanwege het overgangsrecht voor de bestaande ruimtelijke regels mag, voor bestemmingsplannen, wijzigings- en uitwerkingsplannen, beheersverordeningen en exploitatieplannen die als ontwerpplan voor inwerkingtreding van de Omgevingswet ter inzage worden gelegd, de procedure afgemaakt worden volgens oude recht. Voor deze plannen worden de procedures gevolgd zoals omschreven in de Wet ruimtelijke ordening (Wro). Dit is ook van toepassing op inpassingsplannen.

Procedures afmaken op basis van Wet ruimtelijke ordening (Wro)

Vanwege het overgangsrecht is het van belang dat je als bronhouder deze plannen via de landelijke voorziening van Ruimtelijkeplannen.nl moeten kunnen blijven publiceren. De overbruggingsfunctie DSO-LV van Informatiehuis Ruimte zorgt er voor dat deze plannen ontsloten gaan worden naar de landelijke voorziening van het DSO. Met inwerkingtreding van de Omgevingswet zal de landelijke voorziening Ruimtelijkeplannen.nl niet verdwijnen maar via een andere url beschikbaar blijven voor bronhouders. De overbruggingsfunctie zorgt ervoor dat alle data van de ruimtelijke regels van Ruimtelijkeplannen.nl getoond gaan worden in de viewer van het DSO-LV die uitmaken van het tijdelijk omgevingsplan zodat de raadpleger op één landelijke voorziening alle geldige regels kan inzien.

Om de procedures van de bestemmingsplannen op basis van de Wro verder af te maken is het belangrijk dat je als bronhouders de software voor het maken en publiceren van de Wro plannen moet blijven ondersteunen tot zeker de einddatum van het tijdelijk deel van het omgevingsplan. In eerste instantie om alle plannen die als ontwerp voor inwerkingtreding van de Omgevingswet in procedure zijn gebracht vast te gaan stellen en vervolgens na eventuele beroepstermijn onherroepelijk te maken. Ook verder in de toekomst is de software wellicht nodig om plannen te verwijderen om deze plannen volledig digitaal te archiveren. Dit is niet alleen van belang voor gemeentelijke bronhouders, ook voor de Provincie en het Rijk is het goed om hier rekening mee te houden.

Data op orde brengen ter voorbereiding op de overgangsfase

Zowel voor bronhouders als gebruikers van het DSO is het belangrijk dat die overgang soepel verloopt. Voorwaarde daarvoor is dat de gegevenskwaliteit van de ruimtelijke plannen in de landelijke voorziening - en ook bij de bronhouders zelf - zo hoog mogelijk is. Zodra de Omgevingswet van kracht is, vormen de (huidige) bestemmingsplannen, beheersverordeningen, inpassingsplannen en exploitatieplannen op Ruimtelijkeplannen.nl automatisch het tijdelijke deel van het Omgevingsplan. Wanneer de planvoorraad in Ruimtelijkeplannen.nl incompleet of incorrect is, of bijvoorbeeld verkeerde statussen vermeldt, dan leidt dit tot problemen bij de automatische omzetting naar het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO).

In het kader van het project ‘Data op orde’zijn er kwaliteitscontroles uitgevoerd.De belangrijkste onderdelen waarop gecontroleerd is:

• Beschikbaarheid plannen en planonderdelen: Zijn de plannen die bij Ruimtelijkeplannen.nl raadpleegbaar en beschikbaar zijn, ook beschikbaar bij de bronhouder?

• Fouten in de planstatus en/of de dossierstatus: bijvoorbeeld plannen waarbij het dossier nog op de status ‘in voorbereiding’ staat, terwijl het plan al ‘geheel onherroepelijk in werking’ is.

• Plannen die onterecht de dossierstatus ‘vastgesteld’ houden na de beroepstermijn

• Gebruik van het juiste plantype: hebben bronhouders per ongeluk plannen met het plantype ‘aanwijzingsbesluit’ gepubliceerd?

• Actualiteit van de plannen: Worden plannen die niet meer gelden wel verwijderd?

• Plannen die niet op de goede locatie liggen: Door gebruik van een verkeerd coördinatenstelsel liggen een aantal plannen buiten Nederland.

• Plancontour en pdf-plannen (PRPCP) die onterecht een actuele datum hebben: Deze plannen moeten de datum krijgen van het moment dat ze onherroepelijk zijn geworden. Omdat ze gemaakt zijn onder de oude WRO, lijkt een actuele datum niet correct.

Heb je hulp nodig om te weten wat je moet doen om de data op orde te krijgen? Ga dan naar de Handreiking Data op orde van Geonvoum. Ook goed om te weten: er is een speciaal Kwaliteitsdashboard Ruimtelijkeplannen.nl ontwikkeld: hiermee kunnen gemeenten op een eenvoudige manier controleren of hun plannen aan de kwaliteitseisen voldoen. Voor het kwaliteitsdashboard kunnen bronhouders zich aanmelden via het Kadaster. Voor toegang en gebruik van het dashboard log je in via Mijn Kadaster. Kun je als bronhouder nog niet inloggen en ben je wel aangesloten op Mijn Kadaster, dan kun je geautoriseerd worden om hier toegang tot te krijgen.

Heb je vragen over het gebruik van het Kwaliteitsdashboard of over de autorisatie, neem dan contact op met het klant contact center van Ruimtelijkeplannen.nl via het contactformulier of bel naar 088 1832901.

Regels tot 2032 omzetten naar nieuwe deel omgevingsplan

Vooralsnog mogen er vanaf 2032 geen regels meer staan in het tijdelijke deel van het omgevingsplan. Dat volgt uit artikel 22.6, 3e lid, van de Omgevingswet. De gemeente heeft dus tot 2029 de tijd om de regels uit het tijdelijke deel te laten vervallen. Ze kan de regels uit het tijdelijke deel omzetten naar het nieuwe deel van het omgevingsplan. De gemeente mag bij het omzetten die regels wijzigen. Een koninklijk besluit zal de einddatum van 2032 nog vastleggen. De regels in het tijdelijke deel vervallen niet vanzelf, ook niet na die einddatum.

Regels omzetten kan per locatie

Het omzetten van regels vanuit het tijdelijk deel naar het nieuwe deel van het omgevingsplan kan per locatie. Een gemeente bepaalt zelf hoe groot zo'n locatie is. Dit hoeft niet in 1 keer voor het hele grondgebied gedaan worden. De ruimtelijke regels voor een locatie kunnen daardoor alleen gezamenlijk komen te vervallen. Als een ruimtelijke regel voor een locatie vervalt in het tijdelijke deel van het omgevingsplan, moeten alle ruimtelijke regels voor diezelfde locatie vervallen (artikel 22.6, 1e lid, Omgevingswet). Het is dus niet mogelijk om voor een locatie een ruimtelijke regel te schrappen en tegelijkertijd een andere ruimtelijke regel voor diezelfde locatie te behouden. 
Het is wel mogelijk om alle ruimtelijke regels voor een bepaalde locatie te laten vervallen maar voor andere locaties nog wel te behouden. Bruidsschatregels mogen wel gedeeltelijk voor een locatie vervallen of wijzigen.

Werking Pons DSO-LV en overbruggingsfunctie IHR

Inleiding

De via Ruimtelijkeplannen.nl elektronisch beschikbaar gestelde ruimtelijke plannen blijven via een overbruggingsfunctie in Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO)-Landelijke Voorziening (LV) raadpleegbaar als onderdeel van het tijdelijk omgevingsplan. Het bevoegd gezag kan bij het aanleveren voor de bekendmaking van een besluit tot vaststelling of wijziging van het omgevingsplan aangeven of dat besluit een deel van het tijdelijk omgevingsplan vervangt en daarmee dus een bestemmingsplan op basis van de Wro vervangt. Het vervallen deel wordt dan in DSO-LV niet meer getoond. De extra informatie die daarvoor moet worden aangeleverd wordt de Pons genoemd.

Pons

De Pons is een objecttype dat alleen voorkomt bij het omgevingsplan waarmee een bevoegd gezag kan aangeven dat één of meerdere delen van o.a. een bestemmingsplan dat in de overbruggingsfunctie van DSO-LV aanwezig is, niet langer geldig zijn. De Pons zorgt daarbij voor dat de deel van het bestemmingsplan niet meer wordt getoond.

Vanwege het overgangsrecht voor bestemmingsplan-achtige kunnen procedures afgemaakt worden volgens het oude recht (Wro) en kunnen deze plannen tot 2029 worden omgezet naar het nieuwe deel van het omgevingsplan. Om de dienstverlening voor de raadpleging van de plannen op de DSO-LV viewer te verhogen is de Pons ontwikkeld door Informatiehuis Ruimte (IHR). Vanuit de overbruggingsfunctie van IHR worden alle geldige plannen die op Ruimtelijkeplannen.nl zijn gepubliceerd ontsloten via de viewer van de DSO-LV zodat alle informatie op één landelijke voorziening te vinden is. Met ingang van de Omgevingswet kunnen omgevingsdocumenten gepubliceerd worden, zoals bijvoorbeeld een nieuw gedeelte van het omgevingsplan. Om nu niet verschillende plannen van verschillende wetgevingen door elkaar te tonen is het mogelijk om de Pons te gaan gebruiken. Dit is een wisselwerking tussen de DSO-LV viewer, Ozon en de overbruggingsfunctie (IHR).

Werking Pons

De Pons is van toepassing op de volgende plantypen:

• Bestemmingsplan
• Uitwerkingsplan
• Wijzigingsplan
• Beheersverordening
• Exploitatieplan
• Gerechtelijke uitspraak
• Inpassingsplan
• Omgevingsvergunning
• Reactieve aanwijzing
• Projectbesluit
• Voorbereidingsbesluit
• Aanwijzingsbesluit

Bevoegde gezagen kunnen bij het maken van een nieuw deel omgevingsplan de status van de Pons op actief of niet actief zetten. Als deze op actief staat dan kan de Pons zijn werk doen.

De werking van de Pons is echter ook afhankelijk van het zoekgebied (bevraging) die opgegeven wordt bij de raadpleging van de DSO-LV. De Pons werkt alleen als het zoekgebied van een raadpleger geheel binnen de ponslocatie valt.

Omdat de bruidsschat onderdeel uitmaakt van het tijdelijk omgevingsplan zal dit deel van het omgevingsplan altijd getoond worden, ongeacht welk zoekgebied of de status van de pons.
Als de zoeklocatie groter, gedeeltelijk of geheel buiten de ponslocatie valt dan zal de DSO-LV viewer beide plannen, dus zowel omgevingsplannen als bestemmingsplannen (of andere plannen die via de overbruggingsfunctie ontsloten worden) tonen. Het advies bij het gebruik van de Pons is om zoveel mogelijk gebruik te maken van bestemmingsplangrenzen bij het opstellen van nieuwe gedeeltes van het omgevingsplan. Verder kun je als bevoegd gezag er ook voor te kiezen om een bestemmingsplan uit het manifest te verwijderen indien deze geheel in een Ponslocatie ligt.

Plantypes binnen de Pons verwijderen

De Ponslocatie (lichtblauwe figuur) laat zien dat dit een nieuw stukje omgevingsplan is volgens de Omgevingswet. De zwarte stippellijn laat de grenzen van plannen uit de overbruggingsfunctie van IHR.
Door deze plannen te verwijderen uit het manifest van Ruimtelijkeplannen.nl zullen deze niet meer getoond worden, ongeacht de grootte van de zoeklocatie.
Als in bovenstaand voorbeeld het zoekgebied van een raadpleger buiten de Ponslocatie zou vallen dan zouden zowel de bestemmingsplannen als de omgevingsplannen getoond worden in de viewer van het DSO-LV. De raadpleger weet dan niet meer wat geldig is.